خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: سال شصت هجری دو روز بعد از حماسه عاشورا در کربلا غوغایی برپاست، پیکر شهدای غرق به خون و قطعه و قطعه شده جنگ روی زمین است بازمانده‌ها در پی شناسایی اقوام و خویشان خود هستند برخی بدن‌ها آن‌چنان قطعه‌قطعه شده که دیگر شناسایی آن حتی برای نزدیک‌ترین عضو خانواده هم امکان‌پذیر نیست دراین‌بین حضور امام سجاد(ع) به همراه طایفه بنی اسد نور امیدی را در دل‌ها زنده می‌کند و آن حضرت با استفاده از وحی الهی اجساد را تک‌تک شناسایی کرده و مراسم تدفین برگزار می‌شود.

اجرای نمادین این مراسم در شاهرود به قدمت تکیه بازار است وارد محله بید آباد که می‌شوی گویا به کربلا پا گذاشتیم قبل از وارد شدن به تکیه سمت چپ هیئت عباسیان بید آباد مشغول آماده کردن اسرای طایفه بنی اسد هستند، بزرگ‌ترهای مجلس پیکر امام حسین(ع) ویارانش را آماده می‌کنند وسایل آن‌ها چوب، حصیر و پارچه است که می‌توان براده‌های وسایل را درروی زمین مشاهده کرد.

اینجا تعزیه برپاست

فردی با قلم‌مو دست حضرت عباس را به رنگ قرمز آغشته و از گوشه چشم پنهانی اشکی بر روی گونه روانه می‌کند، محمدابراهیمان عضو هیئت عباسیان بید آباد شاهرود نیز ردایی قهوه‌ای‌رنگ بر تن دارد و مشغول مدیریت گروه تعزیه است، مردی جاافتاده با محاسن سیاه‌رنگ که خط‌های چهره ربع قرن تجربه را نشان می‌دهد.

آرام و قرار ندارد، برای پرسش از او باید کمی صبر کرد، یک خط پاسخ می‌دهد و خط دیگر صحنه را مدیرت می‌کند؛ ۱۵ دختر و پسر در نقش اسرای طایفه بنی اسد هستند که برای آماده شدن سر از پا نمی‌شناسند او می‌گوید: متأسفانه بعد از گذشت سال‌ها بسیاری از افراد این مراسم را به‌درستی نمی‌شناسند و از افرادی که بخواهند در اجرای نمادین این مراسم کمک کنند، کاسته می‌شود اما از سوی دیگر شورونشاطی که در بین کودکان برپاست و به تصویر کشیده شدن مراسم در قاب دوربین‌ها از خاموش شدن شعله این مراسم جلوگیری می‌کند.

در اینجا هر کس سعی می‌کند به‌نوبه خود در این مراسم دستی بر آتش داشته باشد، شخصی برای رفع خستگی چای گرم بین افراد توزیع می‌کند، در گوشه دیگری از اتاق صدیقه باقری بانوی جوانی بچه‌ها را آماده می‌کند، لباس‌هایی شامل نیم‌تنه آغشته به رنگ قرمز، سربند، چادر را از داخل پلاستیک بزرگی برمی‌دارد و یک‌به‌یک کودکان را صدا زده و لباس‌ها را بر تن آن‌ها آرایش می‌دهد.

او می‌گوید: بچه‌ها خیلی مشتاق هستند که در این مراسم حضور داشته باشند بسیاری از آن‌ها از سن کودکی در دسته طایفه بنی اسد بودند و اکنون‌که به سن نوجوانی رسیدند نیز برای تجدید خاطرات خود در این دسته شرکت می‌کنند، لباس‌ها قبلاً توسط بانوان خوش‌ذوق و با طراحی آقای ابراهیمان دوخته می‌شود که برای ۱۵ الی ۲۰ کودک این لباس‌ها آماده‌شده است.

بنی اسد بیائید حسین کفن ندارد

مداحی در زیر منبر کوچک گوشه هیئت نشسته و مشغول زیرورو کردن نوحه‌ها و نواها است از او می‌پرسم که در دسته طایفه بنی اسد چه نوع نوحه‌هایی خوانده می‌شود و او زمزمه می‌کند «بنی اسد بیایید حسین کفن ندارد؛  سر در بدن ندارد؛ دسته‌گل فاطمه افتاده در القمه» کاغذ دیگری را جابه‌جا کرده و ادامه می‌دهد: «مظهر عشق به تمام عالمی به حضرت فاطمه تو نور دو عینی.»

سید حسن موسوی می‌گوید: از کودکی در این‌گونه مراسم‌ها حضورداشته و چند سالی است که نوحه‌خوانی می‌کند غریبی و خلوص نیت قوم بنی اسد چیزی نیست که بتوان به‌راحتی در زبان جاری کرد و تنها می‌توان با قطعاتی از اشعار بزرگان به تصویرگری این واقعه مهم تاریخ قدری کمک کرد.

فرد دیگری با چفیه به سر و ردایی سفیدرنگ با ساکسیفون وارد هیئت می‌شود، حسن یحیایی بیش از سی سال است که در مجالس اباعبدالله حسین(ع) ریتم حزن‌انگیز دسته‌های عزاداری را می‌نوازد او خود را هم رکاب سید سالار شهیدان می‌داند و این‌گونه ادامه می‌دهد که موسیقی ملایم و بدون کلام در این مراسم‌ دل‌ها را متأثر می‌کند و علت آن به نوحه‌خوانی‌های معروف مداحان در رادیو و تلویزیون برمی‌گردد که در تلاشیم تا این نوا را به‌صورت ریتم به گوش جان‌ها برسانیم.

نواهایی آشنا برای مردم نواخته می‌شود

و این‌گونه است که این نواها برای مردم بسیار آشنا است و با نوای «حسین جان» مردم آمیخته می‌شود و معمولاً طبل و سنج ورود هیئت‌ها را به مراسم نشان می‌دهد و بیشتر جنبه اعلام حضور دارد، مردم با نواهای عاشورا و تاسوعا بسیار عجین هستند و در اکثر مواقع با ریتم هم‌صدا شده و ذکر «امام حسین(ع)» را بر لب زمزمه می‌کنند.

اکنون وقت رفتن به داخل تیکه بازار است چلچراغ قرمزرنگ با نور ملایم جلوی تکیه دل‌ها را متأثر می‌کند از دور که تماشا می‌کنی، انگار اینجا دشت کربلا است تلالوء نور قرمز بر آسفالت خون شهدا را تداعی می‌کند.

داخل تکیه بازار وارد می‌شویم خادمان و روسای هیئت‌ها به مهمان‌ها خوش‌آمد می‌گویند، به سراغ محمود جلالی یکی از پیشکسوتان هیئت تکیه زنجیری می‌رویم که می‌گوید شب سیزدهم محرم یادآور حرکت قوم بنی اسد به صحرای کربلا است که اجساد شهدای عاشورا را یک‌به‌یک دفن می‌کنند.

در این مراسم چهار-پنج هیئت شاخص شهرستان حضور دارند که با مداحی و حرکت کاروان اسرا آغاز می‌شود، درگذشته از هیئت باغ‌زندان نیز حضور داشتند اما در چند سال اخیر تکیه برنجی، تکیه یزدی‌ها و تکیه حاج نجف علی به‌صورت مستمر در این مراسم شرکت می‌کنند.

قدمت بنی اسد به قدمت تکیه بازار است

شاید بتوان گفت قدمت این مراسم به تاریخ خود تکیه منتهی شود، ۱۰۰نفر آن را همراهی کرده و ۳۰ نفر اجرا کننده دارد، مرکز اجرای این مراسم در تکیه بازار است و هیئت‌ها بعد از مراسم به تکیه‌های خود بازمی‌گردند، درگذشته این مراسم با نور شمع و فانوس اجرا می‌شد که این امر به جلوه بصیری و آرامش فضا بسیار کمک می‌کرد و تلاش شد تا شبیه‌سازی این مراسم در حد بسیار اعلا انجام شود.

دورتادور تکیه با نور سبز ملایم آغشته شده است، زنان در طبقات بالا و مردان در پایین منتظر حضور هیئت‌ها هستند همراه با مداحی و حضور کاروان اسرا، افرادی با بیل، حضرت زینب و امام سجاد(ع) و روشن شدن شمع‌ها مراسم آغاز می‌شود.

فضا با نوای حزن‌انگیز نی و ساکسیفون طرب‌انگیز شده و بانویی چادرش را بر سر می‌کشد و آرام از گوشه چشم اشکی بر دامن می ریزد... اینجا تکیه بازار و مراسم دسته طایفه بنی اسد است.