چاوشیخوانی و اجرای آیین طوقبندان در تکیه زنجیری شاهرود
تکیه بازار شاهرود که به تکیه زنجیری معروف است و از بزرگترین تکایای این شهر به حساب میآید، هرساله وظیفه جمعآوری طوقها و برگزاری دسته طوقبندان را برعهده دارد.
در روز پنجم محرم معمران تکیه بازار راه میافتند و به چاوشخوانی پرداخته و با سوز و گداز میخوانند که «ای داد از این عزا، بیداد از این عزا، فریاد ما مصیب و دو صد داد از این عزا» و سپس دو بیت از اشعار محتشم کاشانی «باز این چه شورش است که در خلق عالم است و… » در این مراسم خوانده میشود. عاشقان ابوالفضل العباس (ع) سپس در قالب هیئتی به سوی مساجد و تکایای دیگر به راه میافتند و در طول مسیر به چاوشیخوانی و خواندن مصیبت میپردازند. سپس سه قسمت طوق به ترتیب زبانه، بدنه و چوب طوقها را روی دو دست گرفته و به راه میافتند و به این ترتیب تمام طوقها را از محلهای مربوطه جمعآوری کرده و به نزدیکترین تکیه و یا مسجد محل میبرند. بعد از ظهر روز پنجم محرم، خادمان تکیه بازار با چاوشیخوانی و صلوات طوقها را از مسجد آقا، تکیههای شریعت، گلشن، یزدی ها، حاج رضاعلی، اخیانیها و تکیه مدرسه قلعه و منبرخانههای برخی افراد جمعآوری کرده و در محله قلعه ولووا و در کوچه جنب مسجد نجفقلی نجفیان به هم وصل میکنند. سیدعلیاصغر شریعتزاده، محقق و پژوهشگر شاهرودی در کتاب فرهنگ مردم شاهرود نوشته است: نگهداری هر طوق و حرکت آن به عهده خدام مربوطه است، در این موقع دسته طوقبندان تشکیل میشود، عماریها و طوقها در جلو و معمران در پشت سر آنها فریاد «ای داد از این عزا» را سر میدهند و سپس دسته معروف به «یاعباس یاعباس» راه میافتد. حرکت دسته در مسیر خیابان شهید صدوقی شاهرود ادامه پیدا میکند تا به نزدیکی مزار قدیمی شهر که مدفن علمای بزرگی چون مرحوم آیتالله سبزواری است، میرسد. در این موقع سینهزنی و نوحهخوانی به اوج خود میرسد، آنگاه طوقها را به صورت خوابیده بر روی دوش خود میگذارند و یاعباسیاعباس گویان به تکیه بازار میروند. سوگواران در این مکان پس از نوحه و مصیبتخوانی در حالی که بر سر و روی خود میزنند، مراسم را خاتمه میدهند و خدام هر تکیه، طوق را به محل خود برده و در شاهنشین تکیه مربوطه نصب میکنند. شهر شاهرود از حوالی ظهر روز پنجم محرم یکپارچه تعطیل و سیاهپوش است و ازدحام جمعیت عزاداران در مقابل مدرسه قلعه این شهر و خیابان شهید صدوقی (مزار) به گونهای است که تمام خیابانها و کوچههای منتهی به محل مراسم مملو از جمعیت میشود. چندین هیئت عزادار حسینی تا پیش از برپایی طوقبندان با اجرای آیین خاص سینهزنی و مداحی و در میان ماتم و اندوه به انبوه جمعیت حاضر در این مکان میپیوندد