سلامت نیوز:دیروز جمعیت دیده بان طبیعت شاهرود خبر دار شد که "شرکت معدن بوکسیت تاش" از آنها شکایت کرده است. اتهام هم جالب بود و برای بسیاری از بدنه جامعه مدنی آشنا؛ « تشویش اذهان عمومی». این درحالی بود که طی سال های اخبر، بسیاری از رسانه های داخلی و سراسری و حتی سازمان های دولتی درباره تخریب ها و تخلف های رخ داده در این پروژه گزارش های متعددی منتشر کرده و هشدارهای فراوانی داده اند.از جمله اینکه مدیرکل حفاظت محیط زیست سمنان در خردادماه 96 به صراحت به رسانه ها گفت که «معدن بوکسیت شاهوار از سازمان حفاظت محیط زیست هیچ مجوزی نگرفته و ما اخطارهای قانونی برای آنها فرستاده ایم که رونوشت آنها در "وزارت صنعت ومعدن" ارسال شده» ؛ اما حالا برخی دست اندرکاران این شرکت، از "جمعیت دیده بان طبیعت شاهرود" شکایت کرده اند که آنها را به زیرپا گذاردن اصول محیط زیست متهم کرده اند.

به گزارش سلامت نیوزر به نقل از اسکان نيوز، جالب اینجاست که مدیرکل محیط زیست سمنان به اسکان نيوز گفته که «پرونده این شرکت را به اتهام آلوده کردن محیط زیست و سفره های زیرزمینی و تخریب شاهوار» به قوه قضایی فرستاده است؛ اما تا امروز این شرکت از اداره کل و یا مدیران آن، شکایتی نکرده اند. به نظر می رسد مسوولان شرکت بوکسیت، تلاش دارند به جای درگیر شدن با دستگاه های دولتی از جمله محیط زیست، عصبانیت خود را بر سر یک سمن محیط زیستی مستقل خالی کنند. لابد فکر کرده اند مدیرکل دولتی را که نمی توان شکست داد؛ اما یک انجمن مردم نهاد را می توان به راحتی تحت فشار گذاشت و از میدان به در کرد.

یک فعال محیط زیستی عضو "جمعیت دیده بان طبیعت شاهرود" در تماس تلفنی خبرنگار اسکان نيوز درباره این شکایت گفت:« امروز به دنبال شکایت "شرکت آلومینای ایران" از "جمعیت دیده بان طبیعت شاهرود" و اخبار منتشره درباره تخریب "شاهوار" در پی این معدنکاوی، به پلیس فتا رفتیم. هر چند برخورد پلیس فتا با ما بسیار محترمانه بود اما شرکت آلومینای ایران از ما به اتهام "تشویش اذهان عمومی" از ما شکایت کرده و ما باید به زودی به دادگاه برویم.»

او که نخواست نامش فاش شود در ادامه گفت:« در همین ارتباط نامه ای 3 صفحه ای به دادستان محترم شاهرود نوشته ایم و توضیحات مبسوطی درباره تخریب شاهوار توسط این شرکت و آثار زیانبار زیست محیطی که آن بر منطقه گذاشتند نوشته و تقدیم کرده ایم و منتظریم تا دادستان محترم نسبت به این نامه اقدام فرمایند.

نامه یک روزنامه نگار شاهرودی خطاب به دادستان شاهرود

انتشار خبر این شکایت، واکنش های متعددی را در پی داشت. یکی از این واکنش ها، نامه ای بود که از سوی علی رضا اسلامی روزنامه نگار شاهرودی خطاب به دادستان شاهرود نوشته شد.

او در بخشی از این نامه خطاب به دادستان نوشت:« نکته جالب اینجاست که بحث تخلفات زیست محیطی معدن بوکسیت به صورت گسترده در مطبوعات محلی و سایت های خبری در طی سال گذشته انعکاس داشته است؛ ولی این که چرا تنها از این سه نفر شکایت شده به وجه اشتراکی این عزیزان ارتباط دارد. از جناب آقای رجبی دادستان محترم شاهرود تقاضامندم بر اساس گستره اختیاری که قانون به ایشان تفویض نموده است ضمن حمایت از دلسوزان این آب و خاک، راسا برای برخورد با تخلفات شکل گرفته در معدن بوکسیت اقدام نمایند.»

اثرات فعالیت های معدنی بر شاهوار

صدها درخت ارزشمند و گونه ممنوع القطع اورس، گون، زرشک و گونه‌هایی که خاص مناطق خشک ومرکزی ایران است در حین فعالیت این معدن از دست رفتند. تنها در یک بخش از این فعالیت معدنی، 400 اصله درخت اورس ریشه کن و در خاک مدفون شد و ده ها جاده عریض وطویل جنگلی تا بالاترین نقطه کوه "شاهوار" احداث شد که در هیچیک از آنها نه از مجوز محیط زیستی خبری بود و نه از مطالعات ارزیابی لازم برای معدنکاوی.

هر چند شاهوار در مناطق 4 گانه سازمان حفاظت محیط زیست قرار نگرفته؛ اما از نظر موقعیت استراتژیک در جایگاهی قرار دارد که حیات شهرها و حتی استان های پیرامون خود را تامین م کند. تامین آب و هوای لازم برای شهرهای مناطق مرکزی خشک ایران به خودی خود آنقدر اهمیت دارد که برای درک موقعیت "شاهوار" هیچ دلیل دیگری لازم باشد.

از سوی دیگر توده‌های "سرخدار" استان گلستان که بزرگ ترین ذخیره گاه سرخدار جهانی است با ادامه فعالیت معدن بوکسیت تاش به شکل کنونی، به شدت در معرض تهدید قرار گرفته اند. همچنین بهره‌برداری غیراصولی از معدن بوکسیت تاش در ارتفاع 3 هزار و ۵۰۰ متری کوه شاهوار، باعث شده تا ۵۶ میلیارد دلار خاک در سال به راحتی از دست رفته و حیات شاهرود را با خطر جدی روبرو کند. کارشناسان می گویند تخریب سنگ معدن مخزن آب را نمی توان با هیچ سرمایه و بودجه ای جبران کرد.

بر اساس آمارها نرخ فرسایش خاک ایران، 3 برابر آسیاست و معدن بوکسیت شاهوار در این منطقه، میزان فرسایش را ۴۰ تُن درهکتار رسانده که خود گویای رخ داد یک فاجعه است. همچنین 3500 متر از 4800 متر ارتفاع شاهوار، زیر پای معدن کاوان قرار گرفته است که خود به راحتی بیانگر عمق بحران است.

ماده 66 آیین دادرسی کیفری و وطیفه سمن ها

به گفته متخصصان، تصویب قانون آیین دادرسی کیفری جدید پس از ماده واحده احترام به آزادی های مشروع و حقوق شهروندی مصوب 1383 نخستین قانونی است که 4 بار به صراحت واژه "حقوق شهروندی" را به کار برده و به واقع این کلیدواژه را در رژیم حقوقی ما مستقر ساخته است.

به طور خاص در ماده 66 این قانون مقرر شده که فرصت مغتنمی برای حامیان محیط زیست است. در این ماده آمده است:« سازمان های مردم نهادی که اساسنامه آنها درباره حمایت از محیط زیست، منابع طبیعی، بهداشت عمومی و حمایت از حقوق شهروندی است می توانند نسبت به جرایم ارتکابی در زمینه های فوق، اعلام جرم کنند و در تمام مراحل دادرسی جهت اقامه دلیل شرکت و نسبت به آرای مراجع قضایی اعتراض کنند.»

پس از تصویب این قانون و ماده 66 آن، حقوق دانان آن را یک فرصت طلایی برای نقش آفرینی موثرتر و پایشگری مقرون به ضمانت اجرای دوستداران محیط زیست ذکر کردند که باید از آن حداکثر استفاده را به نفع حقوق محیط زیست مبذول داشت؛ غافل از اینکه جامعه مدنی در ایران، هنوز از سوی برخی غوغاسالاران قانون شکن، اعتبار و اجازه عمل به این وظیفه قانونی و مدنی را ندارد. همان ها که به رغم هشدارها و خواهش ها و حتی شکایت اداره کل محیط زیست سمنان، نزدیک به 4 سال است که قلب شاهوار را خراشیده و جگرش را تکه تکه کرده اند و حالا طلبکارانه می روند تا نهادهای مستقل معترض را ذبح کنند.

حال پرسش این است که آیا "جمعیت دیده بان طبیعت شاهرود" که در فضای مجازی هشدار این خطرها و تخریب ها را داده باید مورد محاکمه قرار بگیرد و یا باید از این سمن محیط زیستی به دلیل هوشمندی، تعهد، نگرانی به جا و هشدارهای به موقع برای یک تخریب سرزمین و برباد رفتن امنیت ملی از همه مهم تر عمل به ماده 66 آیین دادرسی کیفری، تقدیر و قدردانی شود؟! به نظر می رسد ضروری است دستگاه محترم قضایی تکلیف این ماده مهم را که "فصلی سبز در رژیم حقوقی ایران" نام گرفت روشن کند.