آيين سنتي شمع و چراغ ويژه ماه محرم
نگاهی به آیین سنتی شمع و چراغ ویژه ماه محرم در شاهرود

 منبع : ایرنا

 نويسنده :     ایمیل :

 نوشته شده در تاريخ : 2011/12/06   ( آخرين ويرايش : 2011/12/06 )
نگاهی به آیین سنتی شمع و چراغ ویژه ماه محرم در شاهرود
شاهرود - آیین سنتی شمع و چراغ یا شامگاه خدام در شب های تاسوعا و عاشورا در برخی از تكایای شاهرود برای ابراز ارادت به خاندان عصمت و طهارت و ادای نذر برگزار می شود.
نگاهی به آیین سنتی شمع و چراغ ویژه ماه محرم در شاهرود
تكیه های بازار، گلشن، شریعت و به ویژه تكیه بیدآباد كه از تكایای با سابقه و قدیمی شاهرود است با تشریفات ویژه ای این مراسم سنتی را برگزار می كنند.
در كتاب فرهنگ مردم شاهرود نوشته سیدعلی اصغر شریعت زاده آمده است در این آیین كه نیم ساعت بعد از غروب آفتاب آغاز می شود خدام این تكایا كه به كشیك كش معروف هستند به ردیف در مقابل سقاخانه كه چراغخونه نامیده می شود، می ایستند.
متولی مسجد و ریش سفیدان نیز در جلوی چراغخونه می ایستند و خدامی كه نوبت كشیك شان است در مقابل آنها صف می كشند.
چراغچی شمعدانها و چراغ توری ها را از چراغخونه آورده و به ترتیب یك در میان روی زمین می چیند و سپس چراغچی شمعدانها را به دست گرفته و اشعار و دعاهای ویژه این مراسم را با صدای بلند می خواند و سپس خطبه مخصوص شمع و چراغ را باصدای رسایی قرائت می كند.
پس از آن چاووش اشعاری از محتشم كاشانی را كه مربوط به فاجعه كربلاست با صدای خوش می خواند و در پایان هر مصرع خدام صلوات می فرستند.
پس از پایان مراسم شمع و چراغ، خدامی كه نوبت كشیك آنهاست شمع ها و چراغها را می بوسند و به ترتیب به خدام كناری خود می دهند و به همین ترتیب شمعدان ها و چراغها به وسیله همه خدام دست به دست می شود تا به محل اولیه می رسد.
این آیین سنتی را درگذشته مراسم شمع و چراغ و گاهی هم به نام شامگاه خدام می خواندند.
عناوین خطبه خوانی، چراغچی و چاووشی در برخی از تكایا ازجمله تكیه بیدآباد موروثی است و این عناوین از پدران به فرزندان منتقل می شود.
در تكیه بازار شاهرود هنگامی كه خطبه خوان به نام امام حسین (ع) می رسد تمامی چراغها، مشعل ها و شمعدان ها خاموش می شود و ریش سفیدان با آمدن به میان مجلس و خواندن نوحه (ای داد از این عزا...) كاه بر سر و رویشان می ریزند.
در شب شهادت امام حسین (ع) تكایا و منبرخانه های شاهرود مملو از مشتاقانی است كه برای ابراز ارادت به ائمه اطهار به روشن كردن شمع در این مكانها می پردازند.
افزون بر این آیین سنتی، شهرستان شاهرود با نزدیك شدن به ایام تاسوعا و عاشورای حسینی جلوه های شورانگیزی از حزن و اندوه عزاداران حسینی به خود می گیرد.
با فرا رسیدن ایام حزن و اندوه، پرچم ها و بیرق های سرخ و سبز و مشكی عزای حسینی در كوچه و بازار شاهرود به اهتزاز درآمده و بار دیگر نغمه های جانسوز از گوشه و كنار شهر به گوش می رسد.
عاشقان اهل بیت (ع) دراین شهرستان كه از چند روز قبل با برپایی آیین های ویژه و سیاه پوش ساختن تكایا و اماكن مذهبی به استقبال ماه محرم رفته اند، در قالب دستجات سینه زنی و زنجیرزنی به خیابانها و معابرآمده و به عزاداری می پردازند.
در شهرستان شاهرود از گذشته های دور مراسم عزاداری محرم به شیوه خاص و سنتی برگزار می شود و بسیاری از شاهرودی های مقیم سایر نقاط ایران برای شركت در این آیین ها به ویژه در ایام تاسوعا و عاشورا خود را به زادگاه خود می رسانند.
شهرستان شاهرود با حدود 250 هزار نفر جمعیت در میانه جاده اصلی تهران ـ مشهد واقع است.
شهرستان شاهرود بیش از 1200 تشكل مذهبی شامل حسینیه، هیات، تكایا و مسجد دارد و آیین های ویژه دهه اول محرم در بیشتر این مكانها برپا می شود.
علاوه بر هیات ها و مساجد، آیین های روضه خوانی این دهه نیز در بیش از 150 منزل و منبرخانه برپا می شو
د./

منبع ایرنا
امتیازدهی
سه شنبه ٢٩ اسفند ١٤٠٢